Wat gebeurt er in deze wereld? Is alles toeval, chaos, menselijke keuze? Of is er een groter plan? Volgens de Bijbel staat niets buiten Gods besturing. “In Hem hebben wij ook het erfdeel ontvangen, waartoe wij tevoren bestemd waren naar het voornemen van Hem die alle dingen werkt overeenkomstig de raad van Zijn wil” (Efeze 1:11). Alles wat plaatsvindt, gebeurt met reden – en die reden ligt uiteindelijk in Gods eigen besluit, Zijn heilige en wijze wil.
Kleine Westminster Catechismus (1647)
Vraag 7: Wat zijn de besluiten van God?
Antwoord: De besluiten van God zijn Zijn eeuwig voornemen volgens de raad van Zijn wil, waardoor Hij alles wat er ooit gebeurt van tevoren heeft voorzien tot verheerlijking van Hemzelf.
Heidelbergse Catechismus (1563)
Vraag 54: Wat gelooft gij van de heilige algemene christelijke kerk?
Antwoord: Dat de Zone Gods uit het ganse menselijk geslacht zich een gemeente, tot het eeuwige leven uitverkoren, door Zijn Geest en Woord, in enigheid des waren geloofs, van den beginne der wereld tot aan het einde vergadert, beschermt en onderhoudt; en dat ik daarvan een levend lidmaat ben en eeuwig zal blijven.
Alles komt voort uit Gods raad
De Schrift leert ons dat niets zomaar gebeurt. God is geen toeschouwer van de geschiedenis, maar de soevereine Auteur ervan. “Van het begin verkondig Ik het einde, van oudsher wat nog niet plaatsgevonden heeft. Ik zeg: Mijn raadsbesluit houdt stand, en Ik zal al Mijn welbehagen doen” (Jesaja 46:10). Zoals een bouwmeester een blauwdruk maakt voor een huis (zie figuur 6.1), zo heeft God alles ontworpen wat gebeuren zal – in elk detail, van het begin tot het einde.
Gods plan is:
-
Eeuwig – Het was er altijd. “De raad van de HEERE houdt eeuwig stand” (Psalm 33:11).
-
Onafhankelijk – Hij raadpleegde niemand. “Wie heeft Hem raad gegeven?” (Romeinen 11:34).
-
Volmaakt – Er is geen fout, geen vergissing, geen improvisatie in Gods besluit. “O diepte van rijkdom, van wijsheid en van kennis van God!” (Romeinen 11:33).
Gods besluit omvat álles
Het plan van God is totaal. Niets gebeurt buiten Hem om. Geen gebeurtenis is ‘klein’ genoeg om aan Zijn aandacht te ontsnappen. “Het lot wordt in de schoot geworpen, maar elke beslissing daarvan komt van de HEERE” (Spreuken 16:33). Zelfs wat mensen toeval noemen, ligt onder Gods besturing.
Maar ook menselijke keuzes – zelfs slechte – vallen binnen Zijn soevereine plan. Toen Jezus gekruisigd werd, was dat niet buiten Gods wil om. Petrus zei: “Deze Jezus, die overeenkomstig Gods besluit en voorkennis is overgeleverd, hebt u door goddelozen aan het kruis genageld en gedood” (Handelingen 2:23). En toch waren de daders verantwoordelijk voor hun daden.
Hetzelfde geldt voor de gelovigen. “Wij zijn Zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus om goede werken te doen, die God van tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen” (Efeze 2:10). Zelfs het geloof waarmee wij geloven, is voorzien in Zijn plan. “Zovelen er tot het eeuwige leven bestemd waren, kwamen tot geloof” (Handelingen 13:48).
Tot Zijn eigen eer
Maar waarom heeft God alles zo bepaald? Wat is Zijn doel?
Het antwoord is eenvoudig en groots: Zijn eigen verheerlijking. “Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen. Hem zij de heerlijkheid tot in eeuwigheid” (Romeinen 11:36). God doet alles – schepping, verlossing, oordeel – tot eer van Zijn naam.
Voor mensen lijkt dat misschien eigengerechtigd. Maar voor God is het volmaakt juist. Hij is immers de hoogste, de eeuwige, de volmaakte. Hij zou Zichzelf verloochenen als Hij iets hoger achtte dan Zijn eigen heerlijkheid. “Heilig, heilig, heilig is de HEERE van de legermachten; de hele aarde is vol van Zijn heerlijkheid” (Jesaja 6:3). “U bent waardig, onze Heere en God, te ontvangen de heerlijkheid, de eer en de kracht” (Openbaring 4:11).
Misverstanden voorkomen
Toch roept deze leer vragen en bezwaren op. Daarom is het belangrijk om verkeerde conclusies te vermijden:
1. Is God dan de auteur van de zonde?
Nee. God is heilig en doet geen kwaad (Jakobus 1:13). Hoewel Hij ook de zonde in Zijn plan heeft opgenomen, is Hij er niet de bron van. Satan is de oorsprong van de zonde, niet God. Toen engelen en mensen zondigden, deden zij dat uit eigen wil. Maar God stond het toe in Zijn wijs plan – niet als Schepper van kwaad, maar als Regeerder over alle dingen.
2. Worden mensen dan als robots behandeld?
Ook dat is onjuist. De mens blijft volledig verantwoordelijk voor zijn keuzes. Hij wordt niet gedwongen tot zonde of tot geloof. Toch vallen zijn keuzes binnen het plan van God. De Bijbel zegt beide: God heeft besloten – en de mens kiest. En die twee staan niet tegenover elkaar, maar bestaan naast elkaar in Gods wijsheid. Jezus zegt: “Wie tot Mij komt, zal Ik beslist niet uitwerpen” (Johannes 6:37), en toch voegt Hij toe: “Niemand kan tot Mij komen, tenzij de Vader hem trekt” (Johannes 6:44).
Vertrouwen op Gods plan
Voor de gelovige is deze leer geen reden tot fatalisme, maar tot diepe rust. Wij leven niet in chaos, maar onder de hand van onze wijze en goede Vader. Wat Hij plant, zal volbracht worden. En wat Hij plant, is goed – zelfs als wij het niet altijd begrijpen (Romeinen 8:28). Zoals Jozef zei tegen zijn broers: “U hebt wel kwaad tegen mij bedacht, maar God heeft dat ten goede gedacht” (Genesis 50:20).
Samenvattend
Gods besluiten zijn eeuwige, wijze, rechtvaardige en volmaakte voornemens. Alles wat bestaat – van het ontstaan van het heelal tot jouw volgende ademhaling – is door Hem gewild, gepland en gericht op Zijn glorie. Wie dit belijdt, leert te rusten in Gods soevereiniteit, en Hem te aanbidden als Degene “die een plan maakt vanaf het begin”, en die alles leidt tot Zijn volmaakte doel.