Waarom je toekomstbeeld alles bepaalt – over eschatologie en geloof

Wat je gelooft over de toekomst, bepaalt hoe je vandaag leeft. Eschatologie – de leer over de ‘laatste dingen’ – geeft ons niet alleen inzicht in het einde, maar ook in de loop en betekenis van de geschiedenis. Het zegt iets over Gods plan, over ons leven, en over hoe we onze roeping begrijpen. Daarom is dit onderwerp allesbehalve een bijzaak.

De mens leeft vanuit geloof, niet puur vanuit redenering. Wat je gelooft over God, over Zijn heerschappij en Zijn beloften, vormt je denken. In onze tijd geloven veel mensen vooral in zichzelf – als individu of als collectief. Maar voor christenen is het Woord van God het uitgangspunt. En wat dat Woord zegt over de toekomst, doet er dus toe.

Er zijn grofweg drie visies op eschatologie in de kerk: premillennialisme, amillennialisme en postmillennialisme.

• Premillennialisme verwacht dat Christus terugkomt vóór het Duizendjarig Rijk om dan pas zichtbaar te regeren. Deze visie is vaak ‘dispensationalistisch’: de geschiedenis wordt in afzonderlijke tijdperken verdeeld waarin God anders met mensen omgaat. Gods wet wordt hier meestal als achterhaald beschouwd. De kerk leeft volgens dit model richting een nederlaag – het kwaad neemt toe, de kerk verliest terrein, en gelovigen worden uiteindelijk ‘weggerukt’ in de opname. Het is een eschatologie van terugtrekking, niet van overwinning.
• Amillennialisme gelooft dat er geen letterlijk Duizendjarig Rijk op aarde komt. Goed en kwaad groeien samen op, en pas na Christus’ wederkomst zal er echte overwinning zijn – in de hemel, niet in de geschiedenis. Deze visie kan leiden tot passiviteit: de kerk redt zielen, maar verwacht geen transformatie van cultuur of maatschappij. Gelukkig is er binnen deze stroming de laatste jaren een groeiende openheid om breder naar de roeping van de kerk te kijken.
• Postmillennialisme, tot slot, ziet Christus nu al regeren. Het gelooft dat het Koninkrijk van God in de loop van de geschiedenis steeds zichtbaarder zal worden. Niet door menselijke inspanning, maar door de kracht van het evangelie en de heerschappij van Christus. De kerk is hierin geen toeschouwer, maar geroepen om trouw te zijn – in woord en daad, in gezin en samenleving, in gerechtigheid en barmhartigheid. Eschatologie wordt zo een motor voor geloofsvertrouwen en volharding.

Wij menen dat deze postmillennialistische visie het meest recht doet aan de volle breedte van de Bijbel. Ze laat zien dat Christus niet alleen onze persoonlijke Verlosser is, maar ook de Koning der koningen die alle volken tot Zich roept. Wat je gelooft over het einde, bepaalt hoe je midden in de wereld staat. En dat maakt eschatologie geen abstract onderwerp, maar een zaak van levensbelang.